Profesor Lidia Morawska, polska fizyczka, profesorUniwersytetu Technologicznego w Queensland w Australii i dyrektorka Międzynarodowego Laboratorium Jakości Powietrza i Zdrowia, otrzymała międzynarodową nagrodę L’Oréal-UNESCO For Women in Science w dziedzinie nauk o ziemi i środowisku, jako reprezentantka regionu Azja i Pacyfik. Jury doceniło wybitne badania prof. Morawskiej w dziedzinie zanieczyszczenia powietrza oraz jego wpływu na zdrowie człowieka i środowisko. Efekty jej pracy naukowej i rekomendacje są wdrażane w praktyce, by zapewnić wszystkim czyste powietrze.

Profesor Lidia Morawska została nagrodzona za wybitny wkład w poprawę jakości powietrza oraz zrozumienie jej wpływu na zdrowie człowieka i środowisko. Praca prof. Morawskiej dostarcza dogłębnego wglądu w źródła zanieczyszczenia powietrza, zachodzące procesy fizyko-chemiczne i przemiany cząstek unoszących się w powietrzu, a także losy zanieczyszczeń. Jej przywództwo umożliwiło decydentom w zakresie zdrowia publicznego opracowanie bardziej zrównoważonych ścieżek prowadzących do polepszenia jakości powietrza i wywołało dyskusje na temat optymalnego projektowania i eksploatacji budynków.

Nie ma nic bardziej fundamentalnego niż powietrze, którym oddychamy. Współcześnie najczęściej robimy to w pomieszczeniach, jednak atmosfera wewnątrz budynków jest bardzo złożona i zmienna. Poprzez moje badania pomagam na nowo zdefiniować naukę o zanieczyszczeniu powietrza i zmienić sposób, w jaki łagodzimy i zapobiegamy związanym z nim zagrożeniom. Moim marzeniem jest, aby nauka była podstawą decyzji, które chronią Ziemię i pozytywnie wpływają na społeczeństwo oraz zdrowie publiczne – mówi prof. Lidia Morawska.

Kluczowym obszarem badań prof. Morawskiej jest wykrywanie najdrobniejszych cząstek w powietrzu, badanie spalania jako źródła zanieczyszczenia powietrza miejskiego, badanie cząstek obciążonych wirusami oraz promowanie lepszego zrozumienia jakości powietrza w pomieszczeniach. Jest autorką ponad tysiąca publikacji podkreślających zagrożenia dla zdrowia człowieka związane z narażeniem na zanieczyszczenia w budynkach, substancje chemiczne i czynniki biologiczne, wraz z gazami i cząstkami stałymi w wielu środowiskach, w tym na obszarach miejskich czy w obiektach takich jak domy, szkoły, hale sportowe czy transport publiczny.

Zainteresowanie nauką profesor Morawskiej rozpoczęło się już w młodym wieku. Chciała zrozumieć cuda otaczającego ją świata, od układów planetarnych po zawiłości zapylania i interakcji między owadami, roślinami i środowiskiem. Lubiła także łamigłówki matematyczne. W szkole podstawowej, przy wsparciu nauczycieli i rodziców, którzy zachęcali ją, by wierzyła, że ​​może osiągnąć wszystko, postanowiła zostać fizykiem jądrowym. Zainteresowania zawodowe stopniowo ewoluowały w kierunku nauk o atmosferze, budownictwie i zagrożeniach dla zdrowia ludzi.

Ma na swoim koncie wiele osiągnięć naukowych. Odkrycie wysokich stężeń ultradrobnych cząstek unoszących się w powietrzu w centrum Toronto, skłoniło ją do zbadania ich źródła i wpływu na zdrowie i środowisko. Ponadto zebrała 20 naukowców z czterech krajów, by zbadać wpływ ultradrobnych cząstek pochodzących z emisji drogowych na zdrowie dzieci. Udowodniła, że są one powiązane z ogólnoustrojowym zapaleniem dróg oddechowych. W 2015 r. skłoniło to Światową Organizację Zdrowia i niektóre kraje do przeglądu norm krajowych w celu ochrony dzieci i ograniczenia ich narażenia na najdrobniejsze cząsteczki.

W 2020 roku pod jej przewodnictwem grupa 239 naukowców z 34 krajów badała transmisję wirusa SARS-CoV-2 w powietrzu. Na podstawie wyników jej badań WHO zaktualizowała zalecenia epidemiologiczne dotyczące przenoszenia wirusa drogą powietrzną, by zapobiec milionom infekcji. W 2021 roku fizyczka znalazła się wśród 100 najbardziej wpływowych osób na świecie wg magazynu TIME. Jest również członkiem Australijskiej Akademii Nauk, wicekanclerzem, członkiem Global Center for Clean Air Research University of Surrey (Wielka Brytania) oraz adiunktem w Instytucie Środowiska i Klimatu Uniwersytetu Jinan w Guangzhou (Chiny).

Dziewczętom i młodym kobietom, które rozważają naukę jako ścieżkę kariery, mówi: Realizuj swoje zainteresowania oraz marzenia i ani przez chwilę nie myśl, że jest coś, czego nie możesz osiągnąć. Uważa, że ​​młodym naukowczyniom należy udostępnić bardziej elastyczne struktury, aby „nigdy nie musiały wybierać między rodziną a karierą”. Przełamała konwencjonalne postrzeganie tego, jak naukowczyni powinna spędzać czas, czując się dumna z tego, że poświęca go swojej rodzinie, jednocześnie akceptując odsunięcie w czasie niektórych osiągnięć naukowych.

O międzynarodowej nagrodzie L’Oréal-UNESCO For Women in Science

Międzynarodowa nagroda L’Oréal-UNESCO For Women in Science honoruje co roku pięć wybitnych naukowczyń za doskonałość ich pracy i wybitne kariery – po jednej dla każdego z następujących pięciu regionów: Afryka i kraje arabskie; Azja i Pacyfik; Europa; Ameryka Łacińska i Karaiby; Ameryka Północna. Każda naukowczyni odbyła wyjątkową podróż, łącząc wybitny talent, głębokie zaangażowanie w swój zawód i niezwykłą odwagę w dziedzinie wciąż w dużej mierze zdominowanej przez mężczyzn. Dyscypliny naukowe, za które przyznawane są nagrody, to nauki o życiu i środowisku (lata parzyste) oraz nauki fizyczne, matematyka i informatyka (lata nieparzyste).

O Fondation L’Oréal

Fondation L’Oréal wspiera i zachęca kobiety by kształtowały swoją przyszłość i zmieniały społeczeństwo, skupiając się na trzech głównych obszarach: badaniach naukowych, inkluzywności piękna i działaniach na rzecz klimatu.

Od 1998 r. program L’Oréal-UNESCO For Women in Science ma na celu umożliwienie coraz większej liczbie naukowczyń pokonania barier w rozwoju i uczestnictwa w rozwiązywaniu wielkich wyzwań naszych czasów, z korzyścią dla wszystkich. Przez 25 lat wsparł on ponad 4100 badaczek z przeszło 110 krajów, nagradzając wybitne osiągnięcia naukowe i inspirując młodsze pokolenia kobiet do podjęcia kariery naukowej.

Przekonana, że piękno przyczynia się do odbudowy życia, Fondation L’Oréal pomaga wrażliwym kobietom poprawić swoją samoocenę poprzez bezpłatne zabiegi upiększające i wellness. Umożliwia również nieuprzywilejowanym kobietom uzyskanie dostępu do zatrudnienia dzięki specjalistycznemu szkoleniu zawodowemu z zakresu pielęgnacji urody. Od początku programu, co roku średnio 16 000 osób ma dostęp do tych bezpłatnych zabiegów, a ponad 35 000 wzięło udział w profesjonalnych szkoleniach kosmetycznych.

Ponadto kobiety są dotknięte permanentną dyskryminacją i nierównościami ze względu na płeć, zaostrzanymi przez zmianę klimatu. Chociaż znajdują się na pierwszej linii frontu kryzysu, nadal są niedostatecznie reprezentowane w procesie podejmowania decyzji klimatycznych. Program „Women and Climate” Fondation L’Oréal wspiera w szczególności kobiety, które opracowują projekty działań na rzecz klimatu w odpowiedzi na pilny kryzys klimatyczny i podnosi świadomość znaczenia rozwiązań klimatycznych uwzględniających aspekt płci. 

O UNESCO

Od momentu powstania w 1945 roku UNESCO, czyli Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury, pracuje nad stworzeniem warunków dla dialogu między cywilizacjami, kulturami i narodami, opartego na poszanowaniu wspólnych wartości. Misją UNESCO jest przyczynianie się do budowania pokoju, likwidacji ubóstwa, zrównoważonego rozwoju i dialogu międzykulturowego poprzez swoją wyjątkową wiedzę ekspercką w dziedzinie edukacji, nauki, kultury, komunikacji i informacji. Organizacja ma dwa globalne priorytety: Afryka i równość płci. 

UNESCO jest jedyną wyspecjalizowaną agencją ONZ z określonym mandatem naukowym, co symbolizuje litera „S” w akronimie. Poprzez programy związane z nauką UNESCO przyczynia się do realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ, pomaga krajom rozwijającym się budować ich potencjał naukowy i technologiczny oraz wspiera państwa członkowskie w ich wysiłkach na rzecz opracowywania polityk i programów naukowych. Wspiera również państwa członkowskie w ich wysiłkach na rzecz opracowania skutecznych polityk publicznych, które integrują lokalne i rdzenne systemy wiedzy.

UNESCO promuje badania naukowe i wiedzę ekspercką w krajach rozwijających się. Organizacja prowadzi kilka międzyrządowych programów dotyczących zrównoważonego zarządzania zasobami wody słodkiej, oceanicznej i lądowej, ochrony bioróżnorodności oraz wykorzystania nauki do przeciwdziałania zmianom klimatu i redukcji ryzyka katastrof.