Życiorys naukowy: Mgr inż. Angelika Andrzejewska-Romanowska ukończyła studia inżynierskie i magisterskie na kierunku Biotechnologia na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Podczas studiów jej działalność była związana z Instytutem Genetyki Człowieka PAN, gdzie realizowała swoje prace dyplomowe. W czasie studiów odbyła dwa staże krajowe w jednostkach PAN oraz staż zagraniczny w Centrum Badań Biologicznych w Madrycie. W 2018 roku rozpoczęła studia doktoranckie w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu. W ramach działalności Zakładu Struktury i Funkcji RNA prowadzi badania dotyczące struktury drugorzędowej cząsteczek RNA.Od 2018 roku mgr inż. Angelika Andrzejewska-Romanowska jest również stypendystką Narodowego Centrum Nauki, a od 2022 roku jest kierowniczką grantu NCN PRELUDIUM.   Jest współautorką 10. publikacji, w tym pierwszą autorką nagrodzonej publikacji w „Nucleic AcidsResearch”, w której dostarczyła pierwszy model struktury genomu RNA aktywnego retrotranspozonu LTR w żywych komórkach. Za dotychczasowy dorobek naukowy została nagrodzona stypendium START, przyznawanym wybitnym młodym uczonym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej. Otrzymała ponad to stypendium Rektora UPP dla najlepszych studentów oraz trzykrotnie znalazła się w gronie najlepszych doktorantów ICHBPAN. Wyniki badań prezentowała na 10. krajowych i zagranicznych konferencjach naukowych, w tym „The Annual Meeting ofthe RNA Society”.

Praca badawcza i jej znaczenie: Mgr inż. Angelika Andrzejewska-Romanowska wraz z zespołem badaczek i badaczy zajmuje się określeniem, jak wygląda struktura komórkowych oraz wirusowych RNA, jak zmienia się ona w czasie podróży i funkcjonowania RNA w komórce, i w jaki sposób reguluje różne procesy komórkowe oraz replikację wirusów. Coraz więcej badań wskazuje na silny związek struktury RNAz pełnioną funkcją. Podobnie jak poprawna struktura transportujących oraz rybosomalnych RNA jest istotna dla syntezy białek w komórce, tak u wirusów, struktura genomu RNA zawiera ważną instrukcję do ich funkcjonowania, a terapie nacelowane na specyficzne elementy strukturalne genomu RNA mają bardzo obiecujące rezultaty.   Celem pracy badawczej mgr inż.Angeliki Andrzejewskiej-Romanowskiej jest lepsze zrozumienie biologii retrotranspozonów LTR. Retrotranspozony LTR to wewnątrzkomórkowe wirusy RNA. Mogą one namnażać się w komórce gospodarza, ale jej nie opuszczają. Mają zdolność integracji, czyli wbudowywania się, do DNA komórki, dlatego w toku ewolucji stały się integralną częścią genomów różnych organizmów, włączając człowieka. Ich rola jest wciąż niejasna, choć wiadomo, że mogą wpływać na funkcjonowanie komórek i występowanie procesów chorobowych

Angelika Andrzejewska-Romanowska:

„Chciałabym dalej odkrywać niezbadane obszary dziedziny, którą się zajmuję. Praca naukowa daje mi ogromną satysfakcję.”

„Uważam, że badania nad właściwościami cząsteczek RNA mają ogromny potencjał i odpowiadają na wiele nurtujących nas pytań, dotyczących biologii organizmów. Ostatnie dekady udowodniły jak bardzo nie docenialiśmy roli, jaką RNA pełni w funkcjonowaniu komórki. Praca badawcza pokazuje mi, że koncepcje biologii zmieniają się na naszych oczach i na dotarcie do tej prawdziwej możemy mieć realny wpływ.”

Życiorys naukowy: Mgr inż. Elżbieta Wątor jest doktorantką w Szkole Doktorskiej Nauk Ścisłych i Przyrodniczych w Małopolskim Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalizującą się w dziedzinie biologii strukturalnej. Swój projekt badawczy realizuje pod opieką dr. hab. Przemysława Grudnika. Dotychczasowe prace badawcze oraz staże w czołowych ośrodkach naukowych w Niemczech przyniosły jej liczne wyróżnienia.  Mgr inż. Elżbieta Wątor w swoich projektach badawczych wykorzystywała różnorodne metody biologii strukturalnej, takie jak krystalografia makro-molekularna czy kriomikroskopia elektronowa, a także szereg komplementarnych metodbiochemicznych i biofizycznych. W ramach projektu PRELUDIUM18 prowadziła badania strukturalne nad dwufunkcyjną syntazą deoksyhypuzyny z Trichomonas vaginalis. Podczas stażu w ramach programu Bekker zajmowała się także obrazowaniem receptorów HER2 w natywnych błonach z wykorzystaniem techniki kriotomografii elektronowej(cryo-ET).

Praca badawcza i jej znaczenie: Dzięki rozwojowi badań naukowych w zakresie podstawowych procesów biologicznych możliwa jest praca nad lekami ułatwiającymi i wydłużającymi życie.   Mgr inż. Elżbieta Wątor w swoich badaniach zajmuje się hypuzynacją – unikalną modyfikacją, której ulega aminokwas – lizyna wyłącznie w jednym z białek uczestniczących w regulacji procesu biosyntezy białka. Nadmiar tej modyfikacji często występuje w komórkach nowotworowych. Jej niedostatek z kolei sprawia, że komórki nie mogą prawidłowo się rozwijać i często jest obserwowany przy schorzeniach neurologicznych.  Zmodyfikowane, posiadające hypuzuynę, białko eIF5A jest niezbędne dla prawidłowego przebiegu wielu istotnych procesów komórkowych, takich jak wzrost komórki i jej podział. Hypuzynacja to najbardziej unikalna z dotychczas poznanych modyfikacji potranslacyjnych białek i została opisana tylko dla jednego białka – czynnika translacyjnego eIF5A. Proces hypuzynacji jest katalizowany przez dwa enzymy: syntazę deoksyhypuzyny (DHS) oraz hydroksylazę deoksyhypuzyny (DOHH). Naukowcy opisując strukturę atomową kompleksu białek e IF5A iDHS, odpowiedzieli napytanie, w jaki sposób tylko jeden konkretny aminokwas lizyna w białku eIF5A jest modyfikowany do hypuzyny.  Przy użyciu technik biologii strukturalnej takich, jak krystalografia makromolekularna, czy kriomikroskopia elektronowa możliwe jest uchwycenie biomolekuł „w akcji”, a taka wizualizacja pozwala na zrozumienie mechanizmu ich działania

Elżbieta Wątor :

„Równowaga w procesie hypuzynacji wydaje się być istotna z klinicznego punktu widzenia. Na co dzień badam jak ten proces jest inicjowany, jak się odbywa i jakie są mechanizmy jego regulacji, taka by później móc go odtworzyć i na niego wpływać. To z kolei będzie miało realne przełożenie na projektowanie nowych leków.”

„W biologii strukturalnej fascynuje mnie to, że dzięki naszym badaniom możemy realnie pokazać, jak dany proces przebiega, albo dlaczego dany proces działa nieprawidłowo, np. w przypadku mutacji genetycznych powodujących, np. obniżenie aktywności danego białka. Dziedzina badań, którą się zajmuję daje możliwość dopasowania niewielkiego elementu wiedzy do ogromnej układanki zagadek życia ,a to daje mi największą satysfakcję.

Życiorys naukowy: Dr inż. Marta Pacia ukończyła studia magisterskie, a następnie doktoranckie na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Równolegle ukończyła także studia inżynierskie z zakresu technologii chemicznej na Akademii Górniczo-Hutniczej. Do tej pory zrealizowała pięć staży naukowych w ośrodkach zagranicznych, w tym staż podoktorski w Instytucie Fizjologii na Uniwersytecie w Lubece w Niemczech.Przed uzyskaniem stopnia doktora, dr inż. Marta Pacia kierowała projektami PRELUDIUM oraz ETIUDA, przyznawanymi przez Narodowe Centrum Nauki. Jest laureatką programu START Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców oraz laureatką nagrody Polskiego Towarzystwa Chemicznego za wyróżnioną rozprawę doktorską. Jest współautorką 28.publikacji naukowych w recenzowanych czasopismach o międzynarodowym zasięgu w tym w czternastu jako pierwsza autorka i w czterech – jako autorka korespondencyjna.  Obecnie dr inż. Marta Pacia pracuje w Jagiellońskim Centrum Rozwoju Leków Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie prowadzi interdyscyplinarne badania nowych aspektów dysfunkcji śródbłonka związanej z kroplami lipidowymi w kontekście chorób układu sercowo-naczyniowego, związanych z zapaleniem naczyń.

Praca badawcza i jej znaczenie:  W obecnych czasach ogromny nacisk kładziony jest na skuteczne leczenie chorób układu sercowo-naczyniowego. Bez podstawowej wiedzy na temat wpływu procesu zapalnego na komórki śródbłonka w naczyniu krwionośnym, w tych chorobach zaproponowanie skutecznej terapii wydaje się wręcz niemożliwe. Charakterystyka mikroskopowych i spektroskopowych markerów zapalenia naczyń krwionośnych umożliwiła odkrycie nowych aspektów patofizjologii kropel lipidowych w śródbłonku i ścianie naczynia krwionośnego. Wyniki badań dr inż. Marty Paci mogą przyczynić się do poszerzenia wiedzy na temat stanów zapalnych naczyń krwionośnych i chorób układu sercowo-naczyniowego. Dr inż. Marta Pacia w swoich badaniach wykazała, że powstawanie kropel lipidowych jest nieodłącznym elementem dysfunkcji śródbłonka, wywołanej stanem zapalnym.

Marta Pacia :

„Praca w różnorodnym otoczeniu umożliwia otwarcie się na zmiany i zwiększenie elastyczności w poglądach, oraz sposobach podejścia do rozwiązywania problemów naukowych. Zupełnie inaczej podejdzie do rozwiązania zagadki naukowej osoba o wykształceniu fizycznym, a inaczej chemicznym czy biologicznym. Ta różnorodność perspektyw sprzyja osiągnięciu nowatorskich rozwiązań.”

„Na co dzień zajmuję się badaniem kropel lipidowych w śródbłonku i ich wpływie na prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Chciałabym, aby wyniki mojej pracy naukowej zostały wykorzystane praktycznie w biomedycynie śródbłonka. Realizacja tego marzenia jest o tyle wymagająca, że najczęściej wyniki pojedynczych badań są jak puzzle w dużo większej układance, której dopiero całość może realnie wpłynąć na współczesną naukę.”

Życiorys naukowy:  Dr Aleksandra Rutkowska zdobywała wiedzę i doświadczenie na uniwersytetach europejskich, m.in. na Trinity College w Dublinie, gdzie uzyskała tytuł magisterski i obroniła pracę doktorską z Molekularnej Neurofarmakologii. Odbyła praktykę jako postdoczka na Trinity College Dublin i St. James’ hospital, gdzie pracowała w projekcie BiomarkAPD, finansowanym przez EU Joint Programme–Neurodegenerative Disease(JPND). W ramach tego projektu zadaniem dr Aleksandry Rutkowskiej było potwierdzanie klinicznej przydatności biomarkerów w płynie mózgowo-rdzeniowym do diagnozowania otępienia. To doświadczenie stało się katalizatorem jej dalszych badań nad biomarkerami otępienia, skupionych w szczególności na identyfikacji biomarkerów we krwi jako mniej inwazyjnej alternatywy dla pobierania płynu mózgowo-rdzeniowego.  Dr Aleksandra Rutkowska jest laureatką licznych grantów, wyróżnień oraz nagród za pracę naukową. Ma na swoim koncie szesnaście oryginalnych artykułów badawczych w renomowanych czasopismach międzynarodowych, jedną pracę przeglądową oraz jeden wniosek patentowy, a liczba cytowań jej prac przekracza 300.  Obecnie pracuje jako Zastępczyni Kierownika Badań Centrum Chorób Mózgu oraz kieruje zespołem badawczym i jest adiunktką w Zakładzie Anatomii Neurobiologii na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym.

Praca badawcza i jej znaczenie: Dr Aleksandra Rutkowska bada układ nerwowy, a zwłaszcza możliwości poznawcze i procesy zachodzące w mózgu. Układ nerwowy porównuje do skomplikowanej układanki, której każdy kolejny odkryty fragment pozwala na lepsze zrozumienie całego obrazu. Zdolność mózgu do odbudowy i samo naprawy oraz adaptowania się do zmiennych warunków, a także reagowania na bodźce z niezwykłą precyzją oraz jego wyjątkowa plastyczność najbardziej ją fascynują. W pracy naukowej dr Aleksandra Rutkowska skupia się na badaniu mechanizmów uszkodzenia mieliny oraz poszukiwaniu strategii zapobiegania jej uszkodzeniom oraz odbudowy, szczególnie w kontekście stwardnienia rozsianego, najczęstszej przyczyny nieurazowej niepełnosprawności neurologiczneju młodych dorosłych. Do uszkodzenia osłonki mielinowej dochodzi w przebiegu przewlekłych chorób neurodegeneracyjnych, m.in. takich, jak:stwardnienie rozsiane, choroba Alzhaimera czy choroba Parkinsona, ale również w konsekwencji nagłych zdarzeń takich, jak udar. Utrata osłonki mielinowej powoduje szereg objawów neurologicznych: problemy z równowagą, zaburzenia poznawcze czy upośledzenie funkcji mięśniowych. Badania dr Aleksandry Rutkowskiej skupione są na analizie funkcji szeregu receptorów i kanałów, które mogą mieć kluczowe znaczenie w procesie  odbudowy osłonki włókien nerwowych (mieliny), izolującej aksony oraz umożliwiającej szybkie i skuteczne przesyłanie impulsów nerwowych.

Aleksandra Rutkowska:

„Celem moich badań jest opracowanie terapii stymulującej odbudowę osłonek mielinowych neuronów u ludzi. Dotychczasowe osiągnięcia naukowe i sukcesy zawodowe pozwalają mi aktywnie kontynuować prace i rozwijać nowe kierunki zainteresowań badawczych.”

„Moim wielkim naukowym marzeniem jest przyczynienie się do powstania nowych leków, które umożliwią uruchomienie potencjału naprawczego mózgu. Chciałabym mieć swój udział w przywróceniu pacjentom ze stwardnieniem rozsianym i innymi chorobami neurodegeneracyjnymi nadziei na pełniejsze, aktywne życie – bez ograniczeń.”

Życiorys naukowy: Dr Magdalena Zdrowowicz-Żamojć od początku kariery akademickiej związana jest z Wydziałem Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. Obecnie pełni funkcję adiunktki w Katedrze Chemii Fizycznej. Aktywnie uczestniczy w międzynarodowych projektach badawczych, opiekuje się grupami magistrantek i magistrantów oraz doktorantek i doktorantów, a także prowadzi ćwiczenia oraz wykłady.Dr Magdalena Zdrowowicz-Żamojć jest współautorką ponad 30. publikacji naukowych w wiodących czasopismach, 2.rozdziałów w książkach naukowych, 3. patentów europejskich i krajowych oraz kilkudziesięciu prezentacji i wystąpień podczas konferencji naukowych. Jej przełomowe osiągnięcia zostały uhonorowane licznymi nagrodami i stypendiami. Jako laureatka Programu START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej miała okazję zaprezentować swoje badania przed znamienitym gronem Noblistów z dziedziny chemii podczas 67. Spotkania Laureatów Nagrody Nobla w Lindau.

Praca badawcza i jej znaczenie: Dr Magdalena Zdrowowicz-Żamojć prowadzi badania w obszarze chemii radiacyjnej i radiobiologii. Jej praca skupiona jest wokół radioterapii. Radioterapia to metoda leczenia za pomocą promieniowania jonizującego, która ściśle łączy się z onkologią kliniczną. Obok chemioterapii i chirurgii onkologicznej, jest obecnie jedną z najskuteczniejszych metod walki z nowotworami. W swojej pracy dowodzi, że radioterapia powinna być skojarzona z użyciem radiosensybilizatorów, tj. związków chemicznych, które uwrażliwiają komórki nowotworowe na działanie promieniowania jonizującego. Stąd w centrum jej zainteresowań znalazły się modyfikowane nukleozydy które wykazują te cechy. Nukleozydy są organicznymi związkami chemicznymi, szczególnie istotnymi w procesach regeneracji komórkowej – w ogóle. Analiza zmian, jakie zachodzą w skomplikowanych procesach na poziomie DNA cząsteczki, następnie weryfikacja ich aktywności na poziomie komórkowym – to najważniejsze elementy pracy badawczej dr Magdaleny Zdrowowicz-Żamojć.

Magdalena Zdrowowicz-Żamojć:

„Na co dzień realizuję się w wielu rolach życiowych, ale– od kiedy pamiętam – chciałam być naukowczynią. Zawsze interesowało mnie pogranicze chemii i biologii. Złożoność układów biologicznych jest wyjątkowa, a zarazem niedostępna dla chemii. Z drugiej strony to techniki chemiczne dają ogromne możliwości badawczei pozwalają na poznanie mechanizmu zjawisk na poziomie molekularnym, a także umożliwiają projektowanie i syntezę nowych związków o aktywności biologicznej.”

„Moim marzeniem jest uczynienie radioterapii metodą leczenia bardziej skuteczną i bezpieczną dla pacjentów onkologicznych. Wierzę, że będzie to możliwe dzięki badaniom, na których się skupiam. W pracy naukowej podążam za swoją intuicją. Zdolność do wykonywania wielu zadań równocześnie, dobra organizacja pracy oraz konsekwentne dążenie do wyznaczonych celów –to mój przepis na sukces.”

Życiorys naukowy: Natalia Sauer studiowała Farmację na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu, gdzie realizowała swoje pierwsze projekty badawcze. Wyniki jej prac zostały dostrzeżone przez najważniejsze polskie instytucje. Jest autorką i realizatorką wielu grantów naukowych, w tym grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, pozwalającego na badania nad nowoczesnymi terapiami przeciwnowotworowymi. Jest także stypendystką Ministra Zdrowia za znaczne osiągnięcia w nauce. Natalia Sauer jest autorką i współautorką 21. artykułów naukowych. Swoje badania prezentowała na 20. konferencjach naukowych, w tym na międzynarodowych platformach takich jak Deuel Conference on Lipids w Stanach Zjednoczonych.  Ukończyła liczne szkolenia międzynarodowe oraz odbyła staż z zakresu nowoczesnych terapii przeciwnowotworowych oraz wpływu ultradźwięków na nowotwory. Obecnie pracuje we Wrocławiu, biorąc udział w projektowaniu i przeprowadzaniu badań klinicznych.

Praca badawcza i jej znaczenie: Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry, błon śluzowych lub błony naczyniowej oka, wywodzącym się z komórek barwnikowych (tzw. melanocytów). Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)w2020 roku zdiagnozowano około 325 000 nowych przypadków czerniaka na świecie, a 57 000 osób zmarło z powodu tej choroby. Przewidywania Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) są niepokojące – liczba nowych zachorowań na czerniaka skóry ma wzrosnąć o ponad 50% w okresie 2020-2040, osiągając ponad 500000 przypadków rocznie. Obszar badań Natalii Sauer prowadzonych w ramach pracy magisterskiej skupiał się na wpływie nanosekundowych impulsów elektrycznych (nsPEF) na modulacje immunofeno typu komórek nowotworowych czerniaka. Rezultatem tych badań jest opis wpływu nanosekundowych impulsów elektrycznych, które wywołują reakcję komórek nowotworowych – polegającą na wydzielaniu mikro pęcherzyków, migracji lipidów z wnętrza komórek na ich obrzeża, a także obkurczanie się komórek. Zdrowe komórki reagują inaczej niż nowotworowe.  W swojej pracy Natalia Sauer odnosi się do szeregu procesów, które sugerują, że zastosowanie nanosekundowych impulsów elektrycznych może prowadzić do przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej organizmu.  Celem, jaki stawia sobie badaczka jest odkrycie mechanizmów, leżących u podstaw tych obserwacji oraz wykazanie, czy możliwe jest modulowanie ekspresji genów, co mogłoby okazać się bardzo pomocne w procesach leczenia klinicznego czerniaka.

Natalia Sauer :

„Ciekawość motywuje mnie do pracy badawczej. W badaniach zaobserwowałam, że dzięki działaniu impulsów elektrycznych na komórki nowotworowe, możemy zmieniać ilość antygenów, które występują na ich powierzchni. Sterowanie nimi pozwala wywołać odpowiednią reakcję naszego układu odpornościowego.”

„Mam nadzieję, że będę miała wpływ na opracowanie leków, które realnie pomogą ludziom w walce z chorobą nowotworową. Moim największym marzeniem jest dokonanie przełomowego odkrycia, które zrewolucjonizowałoby medycynę i miało realny wpływ na leczenie pacjentów onkologicznych.”