Życiorys naukowy:

Dr Katarzyna Bandyra ukończyła studia magisterskie na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku Biotechnologia, na specjalizacji: biologia molekularna. Studia doktoranckie odbyła na Uniwersytecie w Cambridge, gdzie zgłębiała metabolizm RNA poprzez badania nad oddziaływaniami białek z RNA i uzyskiwanie trójwymiarowych struktur takich kompleksów. W czasie studiów doktoranckich otrzymała stypendium BBSRC oraz Cambridge European Trust.

Dr Katarzyna Bandyra od 2021 roku pełni funkcję adiunkta na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Jest laureatką europejskiego stypendium Marie Skłodowskiej-Curie Widening Fellowship oraz grantów Narodowego Centrum Nauki (POLS oraz Sonata) i EMBO Installation Grant od Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej. Opublikowała dwadzieścia jeden publikacji w czasopismach naukowych, w tym dziewięć jako pierwsza autorka i cztery jako autorka korespondencyjna.

Praca badawcza i jej znaczenie:

Dr Katarzyna Bandyra stara się zrozumieć mechanizmy działania białek, wykorzystując doświadczenia z zakresu biochemii, biologii molekularnej oraz biologii strukturalnej. Podczas swojej pracy naukowej badała jeden z głównych enzymów bakteryjnych, rybonukleazę E (RNazę E) i jej mechanizmy rozpoznawania substratów. Wykorzystując techniki ze wszystkich wspomnianych dziedzin biologicznych wykazała, że enzym ten potrafi rozpoznawać nie tylko jednoniciowe RNA, ale również elementy strukturalne cząsteczek RNA. To odkrycie pomaga zrozumieć, jak enzym działa w komórce bakteryjnej i co wpływa na jego aktywność.

Prowadziła również badania strukturalne innego bakteryjnego enzymu, egzorybonukleazy PNPazy. Dr Katarzyna Bandyra wraz z zespołem badawczym odkryła, że gdy białko to występuje w kompleksie z innym białkiem i RNA, jego funkcja w komórce zmienia się o 180 stopni: z enzymu degradującego RNA, w białko opiekuńcze. Razem z zespołem uzyskała strukturę 3D kompleksu, w którym PNPaza odgrywa rolę białka opiekuńczego względem RNA wykorzystując kriomikroskopię elektronową, technikę rewolucjonizującą obecnie biologię strukturalną.

Obecnie zajmuje się badaniem ludzkiego homologa PNPazy rezydującego w mitochondriach, chcąc wytłumaczyć jego rolę w ludzkim organizmie. Możliwe, że ludzka PNPaza tak samo jak bakteryjna ma więcej niż jedną funkcję i jej aktywność jest regulowana poprzez tworzenie różnych kompleksów z innymi białkami i RNA. Prowadzone badania mają za zadnie sprawdzić czy i jakie funkcje inne niż degradacja RNA pełni ludzka PNPaza.

Gdyby nie została naukowczynią to:

„Odkąd pamiętam marzyłam by zostać naukowczynią. W wolnym czasie lubię czytać książki o psychologii i mechanizmach działania ludzkiego umysłu i jak ogromne znaczenie dla naszego zdrowia psychicznego ma dialog, który prowadzimy sami ze sobą. Być może gdybym nie związała swojej kariery zawodowej z nauką zostałabym psychologiem.”

Katarzyna Bandyra o sytuacji kobiet badaczek i zmian na rzecz różnorodnych pod względem płci zespołów badawczych:

„Myślę, że istnieje wiele stereotypów, które wpływają na wiarę dziewcząt w to, co mogą w życiu robić i jaką karierę wybrać. Miałam szczęście znaleźć się w środowisku, które promowało wybory oparte o indywidualne preferencje i zdolności, a nie np. płeć. Uważam, że obecnie istnieje świadomość, że równe szanse należą się wszystkim. Coraz więcej kobiet zmienia swój sposób myślenia i nie boi się podążać za swoimi marzeniami. Powszechne staje się wsparcie dla kobiet zwłaszcza w dziedzinach, w których są niedoreprezentowane oraz w związku z obowiązkami, które wpływają na ich zdolność do pracy (jak np. przerwa w pracy ze względu na urlop macierzyński). Obecnie współpracuję głównie z kobietami i bardzo cenię ich empatię, pomysłowość i życzliwość. Myślę, że mężczyźni, którzy są liczniej reprezentowani na stanowiskach naukowych,  mogą się wiele nauczyć od tych wybitnych naukowczyń.”