Życiorys naukowy:
Mgr inż. Hanna Orlikowska-Rzeźnik specjalizuje się w biofizyce molekularnej. Swoją karierę naukową rozpoczęła od studiów inżynierskich na Politechnice Wrocławskiej (2014-2018), na kierunku Inżynieria Biomedyczna ze specjalnością Optyka Biomedyczna. W kolejnych latach kontynuowała edukację na Politechnice Poznańskiej, zdobywając tytuł magistra inżyniera na kierunku Fizyka Techniczna, ze specjalnością Nanotechnologie i Materiały Funkcjonalne (2018-2019).
Stypendystka swoją karierę naukową kontynuuje na Politechnice Poznańskiej, gdzie od 2019 roku prowadzi badania w Zakładzie Fizyki Molekularnej, biorąc udział w licznych projektach badawczych, w tym jako kierowniczka projektów „Diamentowy Grant” oraz „NCN Preludium”. W ramach międzynarodowego doświadczenia odbyła staż w prestiżowym instytucie badawczym AMOLF w Amsterdamie w 2022 roku.
Dorobek naukowy badaczki obejmuje 18 artykułów naukowych, 4 patenty oraz 2 zgłoszenia patentowe, a jej prace zostały cytowane 247 razy (bez autocytowań). Zrealizowała 23 wystąpienia konferencyjne, w tym 15 na arenie międzynarodowej.
Za swoje osiągnięcia naukowe otrzymała szereg prestiżowych nagród i wyróżnień, m.in. stypendium START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, nagrodę za najlepsze wystąpienie posterowe na międzynarodowej konferencji Time-Resolved Vibrational Spectroscopy oraz nagrodę zespołową Rektora Politechniki Poznańskiej za wybitne osiągnięcia naukowe. Otrzymała także nominację do Polskiej Nagrody Inteligentnego Rozwoju w kategorii „Naukowiec Przyszłości” w 2020 roku. Badaczka wyróżniała się także w trakcie studiów, zdobywając nagrodę „Najlepszy Dyplom Roku 2018” Politechniki Wrocławskiej dla absolwentów studiów I stopnia oraz trzykrotnie otrzymując stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla studentów za wybitne osiągnięcia.
Jej osiągnięcia naukowe, innowacje oraz aktywność w pozyskiwaniu grantów, a także udział w międzynarodowych projektach badawczych, czynią ją wyróżniającą się postacią w dziedzinie biofizyki molekularnej.
Zainteresowanie obszarem badawczym:
Zainteresowania badawcze naukowczyni koncentrują się na błonach komórkowych, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu żywych komórek. Stypendystka w swojej pracy skupia się na zrozumieniu mechanizmów molekularnych, które regulują interakcje między składnikami błony, takimi jak fosfolipidy, cholesterol i woda biologiczna, szczególnie w warunkach ograniczonej hydratacji. Jej badania eksplorują, jak te oddziaływania wpływają na właściwości biofizyczne biomimetycznych błon lipidowych, co może pomóc w lepszym zrozumieniu ich potencjalnego wpływu na funkcjonowanie komórek.
Naukowczyni dąży do zrozumienia pochodzenia i roli lateralnych heterogeniczności w błonie komórkowej, szczególnie w kontekście fuzji błonowej, czyli procesu łączenia się dwóch błon lipidowych. Zjawisko to odgrywa kluczową rolę w procesach takich jak neurotransmisja, zapłodnienie, a także rozwój infekcji wirusowych wywoływanych przez wirusy otoczkowe, takie jak SARS-CoV-2, wirus grypy czy HIV.
Jej odkrycia wskazują, że zmniejszona hydratacja modelowych błon komórkowych prowadzi do uwalniania cholesterolu z tratw lipidowych do otaczającej je fazy płynnej, co może stanowić mechanizm regulujący płynność błony i chroniący ją przed destabilizacją. Dodatkowo wykazała, że cholesterol zmienia orientację cząsteczek wody w warstwie hydratacyjnej błony, co może znacząco oddziaływać na dynamikę procesu fuzji błon.
Badania mgr inż. Hanny Orlikowskiej-Rzeźnik można porównać do socjologii molekularnej, gdzie analizowane są „działania społeczne” zachodzące między cząsteczkami w błonach komórkowych. Celem badaczki jest lepsze zrozumienie, jak interakcje między fosfolipidami, cholesterolem a wodą wpływają na stabilność błon komórkowych i ich zdolność do prawidłowego działania w procesach biologicznych.
Dlaczego akurat ścieżka naukowa?
Badaczka podkreśla, że wybrała karierę naukową głównie dzięki inspirującym osobom, które napotkała na swojej drodze. Jak sama zaznacza kluczową rolę odegrał jej promotor pracy inżynierskiej, który dostrzegł w niej potencjał i zaprosił do udziału w projekcie badawczym finansowanym z grantu NCN. To pierwsze doświadczenie badawcze było dla niej przełomowe, gdyż umożliwiło rozwijanie umiejętności w środowisku naukowym. Stopniowo zaangażowanie w pracę badawczą przychodziło naturalnie, ponieważ odkryła, że badania podstawowe, mimo że ich wpływ bywa często odroczony w czasie, mogą przynosić ogromną satysfakcję i realnie przyczyniać się do postępu naukowego.
Motywacją do kontynuowania kariery naukowej stała się jej naturalna ciekawość świata oraz chęć odkrywania nie-
znanych zjawisk. Fascynuje ją możliwość potwierdzania hipotez w eksperymentach i odkrywania nowych, niespodziewanych efektów, co przynosi jej ogromną satysfakcję i poczucie sensu w pracy. Dodatkowo świadomość, że jej badania mogą przyczynić się do rozwoju nauki i przynieść korzyści społeczne, jest dla stypendystki istotnym bodźcem do dalszych działań.
„Gdybym nie została naukowczynią, możliwe, że byłabym fotografem reportażowym wydarzeń kulturowych czy rodzinno- przyjacielskich na pełen etat. Chwytanie ulotnych chwil, emocji na twarzach i późniejsze podkreślanie klimatu w postprodukcji to coś, co przynosi mi ogromną satysfakcję.”
Mgr inż. Hanna Orlikowska-Rzeźnik o sytuacji kobiet badaczek i zmianach na rzecz różnorodnych pod względem płci zespołów badawczych:
Badaczka uważa, że różnorodność w nauce znacząco zwiększa szanse na osiągnięcie przełomowych odkryć. Zróżnicowanie pod względem doświadczeń życiowych, kulturowych, płci oraz dyscyplin naukowych prowadzi do tworzenia bardziej kreatywnych i wszechstronnych rozwiązań.
„Kiedy w badania zaangażowane są osoby o różnym zapleczu kulturowym, życiowym i zawodowym, a także o różnej płci, otwierają się nowe perspektywy i możliwości. Sama doświadczyłam, jak istotne jest, by dostrzec i wykorzystać potencjał tkwiący w różnorodnych zespołach. Ich siła tkwi w połączeniu unikatowych spojrzeń i doświadczeń, co często prowadzi do odkryć, których w pojedynkę nie bylibyśmy w stanie dokonać. Właśnie to wielogłosowe podejście nadaje badaniom głębię i pozwala zbliżyć się do rozwiązań naprawdę spektakularnych.”
