Temat i cel badań
Tematem mojej pracy doktorskiej uczyniłam poszukiwanie mechanizmów jednoczesnego zażywania alkoholu i nikotyny. W codziennej praktyce klinicznej jest to olbrzymi problemem zdrowotny, z którym spotykają się lekarze wszystkich specjalności. Alkohol i nikotyna stosowane łącznie potęgują swój niekorzystny wpływ na organizm ludzki, w zakresie chociażby działania rakotwórczego. Zauważyłam też częste współwystępowanie uzależnienia od nikotyny i etanolu, a także zwiększone ryzyko nadużywania alkoholu, proporcjonalnie do natężenia uzależnienia od nikotyny (i odwrotnie). Badania epidemiologiczne wykazały, że ok. 90% osób z chorobą alkoholową jest uzależnionych od nikotyny, a ok. 30% palaczy tytoniu od alkoholu. Uzależnienie od jednej substancji wyraźnie zwiększa ryzyko uzależnienia od drugiej. Pomimo, iż jednoczesne zażywanie, jak i współuzależnienie od alkoholu i papierosów jest tak powszechne, nie ma spójnej koncepcji tłumaczącej przyczyny tego zjawiska. Planując badania uznałam, że preferencyjne, jednoczesne zażywanie dwóch substancji uzależniających może wynikać z wpływu jednej „używki” na farmakokinetyczne i/lub behawioralne aspekty działania drugiej. Zaplanowane eksperymenty dotyczyły interakcji alkoholu i nikotyny w zakresie działań nagradzających (wzajemne potęgowanie działań nagradzających), awersyjnych (wzajemne osłabianie efektów niepożądanych) i różnicujących (wzajemna zmiana efektów subiektywnych). Dzięki uzyskanym wynikom mam nadzieję stworzyć zwierzęcy model współuzależnienia od alkoholu i nikotyny, który posłuży do poszukiwania bardziej efektywnych metod farmakoterapii uzależnienia od obu substancji. Skonstruowałam pierwszy na świecie kwestionariusz oceniający powody jednoczesnego sięgania po alkohol i papierosy u ludzi, który pozwoli na znalezienie głównych powodów, dla których ludzie nieuzależnieni lub uzależnieni od alkoholu sięgają jednocześnie po alkohol i papierosy. Wiadomo bowiem, że powody sięgania po alkohol lub nikotynę mają znaczenie dla przebiegu uzależnienia i możliwości zerwania z każdym z nałogów oraz, że jednoczesne zażywanie kilku substancji uzależniających, rządzi się prawami innymi, niż używanie jednej z nich. Z kolei, znalezienie głównych powodów sięgania po alkohol i papierosy przez konkretną osobę może stać się punktem wyjścia do zindywidualizowanej terapii. Kwestionariusz pozwoli także znaleźć populacje szczególnie zagrożone obydwoma uzależnieniami oraz główne przyczyny sięgania po obie substancje w określonych populacjach, a stąd tylko krok do stworzenia skutecznych metod prewencji np. wśród młodzieży. Z praktycznego punktu widzenia, proponowane badania mogą przyczynić się do stworzenia całościowego modelu interakcji alkohol – nikotyna, co umożliwi udoskonalenie sposobów zapobiegania i leczenia każdego z uzależnień.

Droga zawodowa
Jestem absolwentką Akademii Medycznej w Warszawie. W medycynie zafascynowało mnie to, że łączy w sobie nauki przyrodnicze, które zawsze mnie interesowały, z humanizmem, dając naukowe i merytoryczne podwaliny i narzędzia, które następnie można wykorzystać pomagając innym. Jako laryngologa szczególnie zainteresowała mnie biologia zmysłów węchu i smaku. Opanowanie technik klinicznej oceny węchu i smaku pozwoliło mi brać udział w interdyscyplinarnych badaniach, dotyczących reaktywności orosensorycznej w chorobach laryngologicznych, ale także neurologicznych i psychicznych (depresja, schizofrenia, zaburzenia otępienne), gdzie ocena tych zmysłów ma istotne implikacje diagnostyczne, pomijane niestety w praktyce klinicznej. Z pracą klinicysty łączę pracę naukową, którą rozpoczęłam na studiach w 2002 r., w Zakładzie Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego w Instytucie Psychiatrii i Neurologii, pod kierunkiem prof. Przemysława Bieńkowskiego.

Czym jest stypendium L’Oréal Polska?
Stypendium L’Oréal Polska to ogromne wyróżnienie, ale również udzielony mi kredyt zaufania. Mam teraz dodatkową motywacją do dalszej ciężkiej pracy, tym bardziej, że traktuję tę nagrodę także jako potwierdzenie ważności tematu, którym się zajęłam.

Rodzina i zainteresowania pozazawodowe?
Pochodzę z Lublina, ale mieszkam i pracuję w Warszawie. Jestem mężatką, mamą 2-letniego Adasia i urodzonej właśnie Martynki. Moje dzieci są obecnie moją największą pasją. Bardzo staram się, by wyrosły na światłych, mądrych i świadomych swojej wartości ludzi. Zawsze interesowali mnie ludzie, relacje między nimi, motywy postępowania. Lubię obserwować i słuchać. Dlatego uwielbiam kino, teatr i literaturę – ludzki świat na wyciągnięcie ręki. Nauczyłam się czytać mając 4 lata i od tego czasu z niegasnącą pasją pochłaniam książki różnych autorów i różnych gatunków. Film zaintrygował mnie połączeniem wszystkich dziedzin sztuki: literatury, malarstwa, muzyki, rzeźby.

Czy kobiety mają szansę na awans i karierę w nauce?
Nigdy nie spotkałam się z przejawami dyskryminacji kobiet w nauce. O tym, że kobiety mają szansę na awans i karierę w tej dziedzinie życia świadczą chociażby tegoroczne nagrody Nobla, czy wręczane przez Prezydenta RP nominacje profesorskie, które otrzymuje zbliżona liczba kobiet i mężczyzn. Z drugiej strony, macierzyństwo i pielęgnowanie ogniska domowego wymaga od nas podziału czasu i uwagi między pracą zawodową i rodziną. Jednak zauważyłam, że w takiej sytuacji kobiety są świetnie zorganizowane i odpowiedzialne, a będąc spełnionymi matkami i żonami są też niezwykle kreatywnymi, pracowitymi i ambitnymi naukowcami. Myślę, że, podobnie jak w każdej innej dziedzinie życia, również w nauce kobiety i mężczyźni dobrze się uzupełniają, chociażby w sposobie patrzenia na pewne problemy.

Jak zmieniła się przez ostatnie lata sytuacja młodych naukowców?
Młodzi ludzie w Polsce mają duży potencjał intelektualny, są dobrze wykształceni i stać ich na odnoszenie sukcesów. Dotyczy to w szczególności młodych naukowców. Ostatnie lata przyniosły wielkie zmiany w możliwościach ich rozwoju. Mogą ubiegać się o europejskie granty i fundusze stypendialne, brać udział w międzynarodowych, interdyscyplinarnych projektach badawczych i stać się równorzędnymi partnerami naukowymi dla naukowców z całego świata. W ostatnich latach wzrosła też współpraca przemysłu z nauką, dzięki czemu pojawiły się nowe szanse na tworzenie patentów, aplikacji, innowacyjnych rozwiązań. Ma to istotne znaczenie zwłaszcza w kontekście potrzeby ciągłego rozwoju kraju i wzrastającej konkurencji technologicznej.